سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به مغز مسدود شود یا خونریزی ناگهانی در مغز ایجاد شود. دو نوع سکته مغزی وجود دارد. سکته مغزی که به دلیل مسدود شدن جریان خون به مغز رخ می دهد، سکته مغزی ایسکمیک نامیده می شود. مغز نمی تواند اکسیژن و مواد مغذی را از خون دریافت کند. بدون اکسیژن و مواد مغذی، سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند. سکته مغزی که به دلیل خونریزی ناگهانی در مغز رخ می دهد، سکته هموراژیک نامیده می شود. نشت خون منجر به فشار بر سلول های مغز و آسیب رساندن به آنها می شود. چه روش هایی برای پیشگیری از سکته مغزی وجود دارد؟
آمار انواع سکته ها
کمتر از 90 درصد سکته‌ها شامل انسداد عروق خونی (ایسکمیک) و بقیه شامل خونریزی داخلی (هموراژیک) است. سکته‌های مغزی بیشتر بر اساس محل وقوع انسداد یا خونریزی در مغز طبقه‌بندی می‌شوند.
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است. سکته مغزی می تواند باعث آسیب مغزی پایدار، ناتوانی طولانی مدت یا حتی مرگ شود. علائم سکته مغزی می تواند از ضعف خفیف تا فلج یا بی حسی در یک طرف صورت یا بدن متغیر باشد. علائم دیگر ممکن است شامل سردرد ناگهانی و شدید، ضعف ناگهانی، مشکل در بینایی و مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار باشد.
اگر فکر می کنید ممکن است شما یا شخص دیگری دچار سکته مغزی شده باشید، فوراً با 5-1-1 تماس بگیرید. یک برنامه توانبخشی ممکن است به شما کمک کند تا به آنچه قبل از سکته انجام می دادید بازگردید. در ادامه در مورد پیشگیری از سکته مغزی بیشتر بدانید.
علائم سکته مغزی در مردان و زنان چیست؟
- بی حسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا پا، به خصوص در یک طرف بدن.
- گیجی ناگهانی، مشکل در صحبت کردن، یا مشکل در درک گفتار.
- مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم.
- مشکلات ناگهانی در راه رفتن، سرگیجه، از دست دادن تعادل یا عدم هماهنگی.
- سردرد شدید ناگهانی بدون علت شناخته شده.
- اگر شما یا شخص دیگری هر یک از این علائم را داشتید فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
قانون F.A.S.T. برای شناسایی سکته مغزی
اگر فکر می کنید ممکن است فردی سکته کرده باشد، طبق F.A.S.T عمل کنید. و تست زیر را انجام دهید:
درمان‌های سکته مغزی که بهترین نتیجه را دارند تنها در صورتی در دسترس هستند که سکته مغزی ظرف 3 ساعت پس از اولین علائم شناسایی و تشخیص داده شود. اگر بیماران سکته مغزی به موقع به بیمارستان نرسند، ممکن است واجد شرایط این درمان ها نباشند.
F-صورت: از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت آویزان می شود؟
A-بازوها: از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟
S—صحبت: از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا گفتارش مبهم است یا عجیب؟
T—زمان: اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با 115 تماس بگیرید.
به زمانی که علائم برای اولین بار ظاهر می شوند توجه کنید. این اطلاعات به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کمک می کند تا بهترین درمان را تعیین کنند.
تا رسیدن به بیمارستان رانندگی نکنید و اجازه ندهید شخص دیگری هم شما را برساند. برای آمبولانس با شماره 5-1-1 تماس بگیرید تا پرسنل پزشکی بتوانند درمان نجات بخش را در مسیر رسیدن به اورژانس آغاز کنند.
برای درمان حمله ایسکمیک گذرا (“سکته کوچک”) چه باید بکنم؟
اگر علائم سکته مغزی شما پس از چند دقیقه از بین رفت، ممکن است یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) داشته باشید. نوعی از سکته که گاهی اوقات به آن “سکته کوچک” نیز می‌گویند. اگرچه مختصر است، اما TIA نشانه یک بیماری جدی است که بدون کمک پزشکی از بین نمی رود.
متأسفانه، به دلیل از بین رفتن TIAها، بسیاری از مردم آنها را نادیده می گیرند. اما توجه به TIA می تواند زندگی شما را نجات دهد. اگر فکر می کنید شما یا کسی که می شناسید به TIA مبتلا شده است، فوراً این علائم را به تیم مراقبت های بهداشتی بگویید.
عوامل خطر برای سکته مغزی/ پیشگیری از سکته مغزی
سکته مغزی در همه گروه‌های سنی، جنس‌ها و نژادها در هر کشوری رخ می‌دهد. حتی ممکن است قبل از تولد، زمانی که جنین هنوز در رحم است، سکته مغزی رخ دهد. این یک علت شایع فلج مغزی است.
داشتن یک عامل خطر برای سکته مغزی به معنای سکته مغزی نیست و نداشتن یک عامل خطر به این معنی نیست که سکته نخواهید کرد. اما با افزایش تعداد و شدت عوامل خطر، خطر سکته مغزی افزایش می یابد.
برخی از عوامل خطر سکته مغزی را می توان تغییر داد. برخی را نیز نمی توان تغییر داد. درک و کار برای رسیدگی به عوامل خطری که می توانید تغییر دهید ممکن است از سکته جلوگیری کند. به طور کلی، عوامل خطر سکته مغزی به دو دسته تقسیم می شوند: غیرقابل تغییر و قابل اصلاح.
تغییرناپذیر: عوامل خطری که قابل تغییر یا کنترل نیستند
قابل اصلاح: عوامل خطری که معمولاً از طریق مراقبت های پزشکی و/یا تغییر سبک زندگی قابل تغییر یا کنترل هستند
عوامل خطر غیر قابل تغییر:
- سن: سکته مغزی افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما خطر با افزایش سن افزایش می یابد.
- جنسیت : سکته مغزی در مردان بیشتر از زنان است. مردان در سنین جوانی و میانسالی بیشتر در معرض خطر سکته مغزی هستند، اما این میزان در سنین بالاتر حتی بیشتر می شود و زنان بیشتری بر اثر سکته می میرند.
- سابقه خانوادگی: داشتن والدین، پدربزرگ، مادربزرگ یا خواهر و برادری که سکته کرده اند، فرد را در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی قرار می دهد.
- نژاد و قومیت: میزان بروز سکته مغزی در میان سیاه پوستان و آمریکایی های اسپانیایی تبار تقریباً دو برابر سفیدپوستان است. سیاه پوستان و آمریکایی های اسپانیایی تبار در سنین پایین تری دچار سکته مغزی می شوند. میزان مرگ و میر ناشی از سکته در سیاه پوستان بیشتر از سایر گروه ها است.
- سکته قبلی یا حمله قلبی: افرادی که دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شده اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سکته مغزی دیگر هستند. افرادی که دچار حمله قلبی شده اند نیز در معرض خطر سکته مغزی بیشتری هستند.
دانستن این نکات برای پیشگیری از سکته مغزی حیاتی است.
عوامل خطر قابل تغییر:
- فشار خون بالا: فشار خون بالا (فشار خون بالا) عامل خطر شماره یک برای سکته مغزی است. برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، خطر سکته مغزی قبل از 80 سالگی دو تا چهار برابر بیشتر از خطر ابتلا به فشار خون بالا است.
- سطح کلسترول: بسیاری از مردم نمی دانند که کلسترول بالا می تواند خطر سکته مغزی را در افراد افزایش دهد. کلسترول می تواند در رگ های خونی جمع شود و منجر به تنگی و آترواسکلروز شود. این پلاک اضافی رگ های خونی را مسدود می کند و به تشکیل لخته های خون کمک می کند.
- دیابت: دیابت می تواند به رگ های خونی مغز آسیب برساند و خطر سکته مغزی را در افراد افزایش دهد. فشار خون بالا در میان افرادی که دیابت دارند شایع است و بیشتر خطر سکته مغزی آنها را افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به خودی خود (بدون وجود سایر عوامل خطر) خطر سکته مغزی ایسکمیک را تقریباً دو برابر می کند. این خطر سکته مغزی حدود دو سال پس از ترک سیگار به طور قابل توجهی کاهش می یابد. تا پنج سال، این خطر به سطح افراد غیرسیگاری کاهش می یابد.
- اختلال مصرف مواد: استفاده از مواد یا داروهای غیرقانونی غیر از موارد تجویز شده، خطر سکته مغزی را تا حد زیادی افزایش می دهد. خطر سکته مغزی ناشی از مصرف دارو هر بار که از دارو استفاده می شود افزایش می یابد، به خصوص اگر سایر عوامل خطر وجود داشته باشند.
در صورتی که در معرض خطر سکته مغزی هستید همین الان وقت ویزیت خود را با پزشک متخصص مغز و اعصاب رزرو کنید. اینجا کلیک کنید.
منبع: https://www.nhlbi.nih.gov/health/stroke
https://www.ninds.nih.gov/health-information/stroke/prevention