سردرد
درد یا ناراحتی در سر یا صورت است. سردرد از نظر محل و شدت درد و دفعات بروز سردرد بسیار متفاوت است. بافت مغز دارای رشته های عصبی حساس به درد نیست و دردی را احساس نمی کند. اما سایر قسمت‌های سر می‌توانند مسئول سردرد باشند از جمله:
- شبکه ای از اعصاب روی پوست سر گسترش یافته است
- اعصاب خاصی در صورت، دهان و گلو
- عضلات سر، گردن و شانه ها
- رگ های خونی در امتداد سطح و در پایه مغز یافت می شوند
انواع مختلف سردرد عبارتند از:
میگرن
در این نوع سردرد علائمی غیر از درد به عنوان بخشی از سردرد بروز می کند. حالت تهوع و استفراغ، سبکی سر، حساسیت به نور (فوتوفوبیا) و سایر علائم بصری معمولاً با میگرن رخ می دهد. میگرن نیز مراحل مشخصی دارد. با این حال، همه افراد هر مرحله را ندارند. مراحل سردرد میگرنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مرحله پیش‌آگاهی یا پیش‌درمانی: تغییر در خلق و خو یا رفتار ممکن است ساعت ها یا روزها قبل از سردرد رخ دهد.
- فاز هاله: گروهی از علائم بینایی، حسی یا حرکتی می توانند قبل از سردرد باشند. به عنوان مثال می توان به تغییرات بینایی، توهم، بی حسی، تغییر در گفتار و ضعف عضلانی اشاره کرد.
- فاز سردرد: سردرد واقعی با درد ضربان دار در یک یا هر دو طرف سر. حساسیت به نور و حرکت و افسردگی، خستگی و اضطراب رایج است.
- فاز رزولوشن: درد در این مرحله کاهش می یابد اما ممکن است با خستگی، تحریک پذیری و مشکل در تمرکز جایگزین شود. برخی افراد پس از حمله احساس شادابی می کنند، برخی دیگر نه.
سردردهای تنشی
سردردهای تنشی شایع ترین نوع سردرد هستند. استرس و عضلات سفت اغلب از عوامل سردردهای تنشی هستند. اینها علائم رایج سردرد تنشی هستند:
- شروع آهسته سردرد
- معمولا هر دو طرف سر درد می کند
- درد کسل کننده است یا مانند یک نوار در اطراف سر احساس می شود
- درد ممکن است قسمت پشت سر یا گردن را درگیر کند
- درد خفیف تا متوسط است، اما شدید نیست
- سردردهای تنشی معمولاً باعث تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور (فتوفوبیا) نمی شوند.
سردردهای خوشه ای
اینها رایج ترین علائم سردرد خوشه ای هستند:
- سردردهای خوشه ای معمولاً به صورت متوالی اتفاق می افتد که ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد.
اینها رایج ترین علائم سردرد خوشه ای هستند:
- درد شدید در یک طرف سر، معمولاً در پشت یک چشم
- چشم آسیب دیده و ممکن است قرمز شود یا پلک افتاده و مردمک کوچک باشد
- تورم پلک
- آبریزش بینی یا احتقان
- تورم پیشانی
چه چیزی باعث سردرد می شود؟
سردردها به دو دسته اولیه یا ثانویه طبقه بندی می شوند.
- سردرد اولیه به این معنی است که خود سردرد مشکل اصلی پزشکی است، اگرچه ممکن است عوامل دیگری مانند تنش عضلانی یا قرار گرفتن در معرض غذاهای خاص شناسایی شوند. سایر عوامل موثر عبارتند از داروها، کم آبی بدن یا تغییرات هورمونی.
- سردرد ثانویه مربوط به یک بیماری زمینه ای است. نمونه ای از این می تواند سردرد ناشی از آسیب گردن، مشکلات چشمی، فک، دندان ها یا عفونت سینوس باشد.
روش تشخیص سردرد چیست؟
علائم سردرد ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک شما می خواهد یک ارزیابی پزشکی و آزمایشات تشخیصی جامع انجام دهد. او همچنین در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد و معاینه فیزیکی و آزمایش های خاصی را انجام می دهد.
سوالات متداول در طول امتحان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد چه زمانی رخ می دهد؟
- محل سردرد کجاست؟
- سردرد چه حسی دارد؟
- این سردرد چقدر طول می کشد؟
- آیا تغییراتی در رفتار یا شخصیت ایجاد شده است؟
- آیا تغییر وضعیت یا نشستن باعث سردرد می شود؟
- آیا مشکل خواب دارید؟
- آیا سابقه استرس دارید؟
- آیا سابقه ضربه به سر دارند؟
اگر پزشک به سردردهای میگرنی یا تنشی مشکوک است و معاینه عصبی کافی است، ممکن است نیازی به آزمایش بیشتری نباشد. با این حال، اگر سردرد از نوع اولیه نباشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری برای یافتن علت آن انجام شود.
آزمایشات مورد استفاده برای یافتن علت سردرد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایشات خون: ممکن است آزمایش‌های مختلف شیمی خون و سایر آزمایش‌های آزمایشگاهی برای بررسی شرایط زمینه‌ای انجام شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): آزمایشی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس های رادیویی و کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن استفاده می کند.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (که سی تی اسکن یا سی تی اسکن نیز نامیده می شود). یک آزمایش تصویربرداری که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر افقی یا محوری (اغلب برش هایی) از بدن استفاده می کند. سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان ها، ماهیچه ها، چربی ها و اندام ها را نشان می دهد.
سردرد چگونه درمان می شود؟
ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما بهترین درمان را بر اساس موارد زیر تعیین می کند:
سن و سال
اینکه آیا شما سلامت کلی و سابقه پزشکی دارید
چقدر مریض هستید
چقدر می‌توانید با داروها، روش ها یا درمان‌های خاص مقابله کنید؟
انتظار می رود این وضعیت چقدر طول بکشد
نظر یا ترجیح شما
هدف از درمان جلوگیری از بروز سردرد است.
مدیریت موثر سردرد بستگی به یافتن نوع سردرد شما دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرهیز از عوامل غیر محرک مانند برخی غذاها و نوشیدنی ها، کم خوابی و روزه گرفتن
- تغییر عادات غذایی
- ورزش کنید
- استراحت در محیطی ساکت و تاریک
- داروهایی که توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما توصیه شده است
- مدیریت استرس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اکثر سردردها را می توان با مسکن های بدون نسخه کنترل کرد. با این حال، اگر سردرد شدید با موارد زیر همراه است، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- گرفتگی گردن
- تب
- حالت تهوع
- استفراغ کردن
- تشنج
- تنگی نفس
- گیجی
- ضعف عضلانی
- دوبینی
- تغییر در سطح هوشیاری.
علائمی که ممکن است نشان دهنده سردرد جدی تری باشد عبارتند از:
- بدترین سردرد تاریخ، یا نوع جدید سردرد
- سردردهای مکرر در کودکان
- سردرد از صبح زود شروع می شود
- سردرد به دنبال آسیب سر ایجاد می شود
- دردی که در اثر فشار، مانند سرفه یا عطسه بدتر می شود
- استفراغ بدون حالت تهوع
- شروع ناگهانی درد
- سردردی که شدیدتر یا مداوم می شود
- شخصیت تغییر می کند
- تشنج